Tinh hoàn ẩn hay còn được gọi là tinh hoàn chưa xuống. Trong quá trình phát triển của bào thai nam, ban đầu, tinh hoàn nằm trong ổ bụng, sau đó, nó dịch chuyển dần xuống bìu. Tinh hoàn ẩn là tình huống tinh hoàn dừng lại trên đường chạy từ bụng xuống bìu. Tỷ lệ tinh hoàn chưa xuống khoảng 3-4% bé trai khi sinh, con số này lớn hơn ở trẻ sinh non, sinh đôi, sinh thiếu cân.
Rối loạn phát triển gây tinh hoàn chưa xuống
Quá trình tinh hoàn dịch chuyển từ bụng xuống bìu chịu sự ảnh hưởng của nhiều nguyên nhân. Nếu có rối loạn, các yếu tố này sẽ làm tinh hoàn không chạy được đến bìu và gây ra chứng tinh hoàn chưa xuống.
Các yếu tố đó là:
- Suy tuyến yên, làm thiếu gonadotropin gây tinh hoàn ẩn và nhỏ dương vật;
- Sai lệch tổng hợp testosteron: thiếu men 17α-hydroxylase, 5α-reductase… làm cho tinh hoàn không phát triển bình thường;
- Giảm tình huống cảm nhận của các thụ thể androgen: gây ảnh hưởng sự phát triển tình trạng sinh dục nam, gây tinh hoàn lạc chỗ;
- Nếu mẹ mang bầu trẻ trai mà dùng diethylstilbestrol nhiều hay dùng kháng androgen thì thai nhi xảy ra nguy cơ bị tinh hoàn lạc chỗ;
- Phát triển bất thường của dây chằng tinh hoàn - bìu làm cho tinh hoàn nằm lơ lửng trên cao, không xuống được đến bìu;
- Các nguyên nhân cơ học gây cản trở sự dịch chuyển của tinh hoàn như: cuống mạch của tinh hoàn ngắn, xơ hoá vùng ống bẹn…
Dấu hiệu của tinh hoàn ẩn
Nếu trẻ trai còn nhỏ, phụ huynh có khả năng sờ nơi bìu nhưng không thấy tinh hoàn ở dưới bìu. Ở trẻ lớn , người lớn, tự kiểm tra thấy trong bìu không có tinh hoàn hay sờ thấy ở ống bẹn có khối u nổi lên. Bìu kém phát triển, tinh hoàn chưa xuống càng cao thì bìu càng kém phát triển. Tinh hoàn lạc chỗ có thể trong ổ bụng hoặc lỗ bẹn sâu khi khám không sờ thấy tinh hoàn.
Siêu âm bụng, chụp cắt lớp vi tính ổ bụng , nội soi ổ bụng có khả năng xác định được vị trí của tinh hoàn lạc chỗ. Mặt khác, còn có khả năng phát hiện những bất thường khác của tinh hoàn như u tinh hoàn…
Tinh hoàn ẩn có con được không
Tinh hoàn lạc chỗ thường nảy sinh kích thước nhỏ hơn bình thường, nhu mô thường mềm nhão. Nghiên cứu của các chuyên gia cho thấy: Các bé xảy ra tinh hoàn lạc chỗ, chu vi của các ống sinh tinh nhỏ hơn, mức độ xơ hóa tinh hoàn cũng cao hơn; sự thay đổi về mô học của các tinh hoàn lạc chỗ có thể ảnh hưởng tới tinh trùng gây vô sinh. Nếu bệnh nhân chỉ bị tinh hoàn ẩn một bên thì vẫn có thể có con. Nhưng họ nảy sinh nhiều rủi ro do nguy cơ bị ung thư bên tinh hoàn chưa xuống và nhiều nguy cơ khác.
Trường hợp bệnh nhân bị tinh hoàn ẩn hai bên thì nguy cơ hiếm muộn, vô sinh rất lớn. Những người này thường có kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ không có tinh trùng. Đặc biệt, có người còn không thể quan hệ được do thiếu hụt nội tiết tố trầm trọng. Thể chất những nam giới này thường đuối sức, ảnh hưởng rất lớn đến công việc, sinh hoạt và tâm sinh trạng người bệnh. Hơn nữa, người bị tinh hoàn chưa xuống thường kết hợp với các dị tật bẩm sinh khác làm tăng nguy cơ vô sinh cho người bệnh.
Cần trị liệu sớm tinh hoàn chưa xuống
Trẻ bị tinh hoàn ẩn, nếu không được chữa trị có khả năng gặp các nguy cơ như ung thư hóa tinh hoàn, vô sinh,... Hay chấn thương tinh hoàn , tổn thương về tâm sinh trạng do không có hoặc chỉ có một tinh hoàn dưới bìu. Khi phụ huynh biết trẻ bị tinh hoàn lạc chỗ, chúng ta chỉ nên đợi đến khi trẻ 9 tháng tuổi để xem tinh hoàn có xuống bìu hay không. Nếu sau 9 tháng mà tinh hoàn vẫn chưa xuống bìu thì nên xử lý bằng phẫu thuật cho trẻ. Thời gian phẫu thuật thích hợp nhất là khi trẻ được 1-2 tuổi.
Đối với người trưởng thành phát hiện thấy ẩn tinh hoàn cần phải tiến hành phẫu thuật ngay: nếu tinh hoàn chưa bị ung thư hóa thì tiến hành phẫu thuật hạ tinh hoàn, kết hợp với cân bằng nội tiết tố. Hiện tượng tinh hoàn bị ung thư hóa thì cần cắt bỏ tinh hoàn, nạo vét hạch kết hợp với điều trị chống ung thư hỗ trợ...
Lời khuyên:
Tinh hoàn ẩn chịu sự ảnh hưởng của nhiều nguyên nhân, trong đó xảy ra những yếu tố có thể phòng ngừa được như khi mẹ có con tránh dùng diethylstilbestrol nhiều; , không dùng các chế phẩm kháng androgen. Đối với con sinh thiếu cân, sinh non, sinh đôi, ba mẹ cần chú ý kiểm tra xem bé có bị ẩn tinh hoàn , không để đưa trẻ đi chữa trị sớm. Mọi trường hợp xác định được con bị tinh hoàn lạc chỗ, cha mẹ cần đưa con đi khám để được chẩn đoán và trị liệu sớm, tránh nguy cơ vô sinh và ung thư hóa tinh hoàn...ặp
Xem thêm những bệnh trẻ có thể gặp:
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét